Hallo lieve Streekboer-mensen,
Ik kreeg een berichtje dat de gewone sla bij Jochum getroffen is door meeldauw. Toevallig was deze sla vorige week in de aanbieding, maar dat was niet de reden dat ik hem kocht. Nu krijg ik, superlief van jullie, de Bataviasla voor dezelfde aanbiedingsprijs. Maar dat hoeft niet hoor. Jochum heeft eerst het verlies van de misoogst en dan ook nog eens de aanbieding moeten compenseren met een ander product. Dus doe maar de gewone prijs.
En ik deel toch graag deze gedachten met jullie, want hoe zit dat dan eigenlijk? Op wie drukt dit risico? Wij vinden het allemaal heel logisch dat we niet hoeven te betalen omdat er niet geleverd is. Maar is dat wel zo logisch? Een gedachte die in mij opkomt, ik weet niet hoe dat moet hoor, maar ben wel benieuwd hoe dat werkt.
Warme groet, Josefien
Dit soort berichtjes zijn altijd hartverwarmend! Een echte klantmentaliteit. Een klant is een betrokken persoon die meedenkt en voelt met het geheel. En soms dus zelfs hele mooie en fundamentele vragen stelt. Deze vraag raakt een belangrijke kern van een eerlijker, gezonder en leuker voedselsysteem.
Wie draagt het risico van een misoogst?
In het huidige, dominante voedselsysteem draagt de boer het risico van een misoogst. Soms, bijvoorbeeld bij hagelschade of vogelgriep, kan een boer zich tegen bepaalde risico’s verzekeren. Maar in de meeste gevallen draagt de boer het risico. Elke boer calculeert het risico op een andere manier in.
- Kleine tuinders zoals Natuurtuin ‘t Hummelhûs verbouwen heel veel verschillende gewassen, wel meer dan dertig. De kans dat ze allemaal worden aangevreten is wel heel klein. Dus op die manier spreiden ze hun risico en nemen ze voor lief dat er soms een gewas verloren gaat.
- Gangbare boeren dragen minder risico dan biologische boeren. Bij bijvoorbeeld luizen of schimmels kunnen zij immers eerder spuiten.
De effecten van de risico’s zie je terug in de prijzen van het product. Gangbaar boeren brengt over het algemeen minder risico’s met zich mee. De factor ‘risico’ vind je terug in de prijs van een biologisch product. Hetzelfde geldt voor de kleine tuinders. Veel verschillende gewassen is goed voor de biodiversiteit en spreid risico’s. Het is ook veel bewerkelijker en daarom iets duurder.
Nieuwe initiatieven spreiden risico’s over boer en consument
Tegenwoordig zijn er steeds meer initiatieven die risico’s van voedselproductie op een andere manier spreiden. In vormen van Community Supported Agriculture (CSA’s) koop je een deel van de oogst op. Afhankelijk van wat er geoogst kan worden, krijg je producten. Zo kan het dat je het ene jaar heel veel courgettes krijgt en het andere jaar bijna niets. De overvloed maar ook de risico’s van misoogsten worden gedeeld.
En bij De Streekboer dan?
Bij De Streekboer kiezen we er voor alsnog voor de risico’s niet te delen. Josefien opperde in het telefoongesprek dat we hadden: “Is het wellicht een idee om in de mail waarin wordt aangegeven dat iets niet leverbaar is een soort ‘terugdraai-knop’ te maken, zodat jij als klant een bedrag voor het missende product extra kunt overmaken?”
Het idee is zeker interessant. Maar wellicht moeten we er dan een iets andere vorm aan geven. Want uiteindelijk is het grootste probleem dat er nog steeds een hele grote groep consumenten is die beter geïnformeerd zou kunnen worden over het feit dat hoe meer je met de natuur boert, hoe meer groenten gaan afwijken van wat wij kennen als ‘de norm’ én hoe meer risico’s de teelt met zich meebrengt.
We laten het nog even bezinken, jij ook? Meer suggesties zijn uiteraard ook altijd welkom!
